Tổng quan về cà phê Arabica Typica
Do tính chất di truyền đặc biệt, cafe Arabica Typica có nồng độ axit malic cao – tạo ra hương vị chua như trong quả táo. Sự kết hợp giữa đặc điểm này và vị ngọt ngào tạo nên một hương vị cân bằng được đánh giá cao. So với cây cà phê Bourbon, cây Typica có hạt dài hơn và sản lượng cà phê thấp hơn khoảng 20-30%.
Chúng cũng dễ bị các loại sâu và bệnh hại cà phê tấn công, như gỉ sắt hoặc bệnh bery. Tóm lại, cây cà phê Arabica Typica cho hạt cà phê chất lượng cao nhưng hiệu suất kinh tế không cao. Nhiều giống con đã được lai tạo để giải quyết vấn đề này.
Theo WCR, giống cafe Arabica Typica thường được biết đến như một nhóm (The Typica group) với nhiều giống con khác nhau, được trồng rải rác trên toàn cầu và có các tên gọi khác nhau như Indio (tại Ấn Độ), Criollo (Creole) hoặc Arábigo (Arabica) hay Sumatra (tại Indonesia) và Blue Mountain (tại Jamaica).
Lược sử về canh tác cà phê ArbicaTypica
Như đã đề cập, Typica và cà phê Bourbon là hai loại cà phê C. Arabica quan trọng nhất về mặt di truyền trên toàn cầu. Sử sách ghi chép rằng hạt cà phê Arabica Typica được thu thập từ khu rừng cà phê ở Tây Nam Ethiopia và mang đến Yemen từ thế kỷ 16. Những hạt giống Typica đầu tiên rời khỏi Yemen được gửi đến Baba Budan ở Ấn Độ, tạo nên các đồn điền cà phê ở vùng Mysore được gọi là Malabar.
Sau đó, vào khoảng năm 1696 (đến 1699), cây cà phê Arabica Typica từ bờ biển Malabar của Ấn Độ được người Hà Lan đưa đến Batavia, ngày nay là Jakarta, thủ đô của Indonesia. Trước đó, đã có nỗ lực trồng hạt giống Typica từ Yemen trực tiếp đến Batavia vào năm 1690, nhưng hầu hết chúng đã không sống sót do động đất.
Hành trình của Typica không dừng lại ở đó, từ nhóm cà phê Arabica Typica trên đảo Java – Indonesia, một cây cà phê đặc biệt duy nhất được mang đến Amsterdam vào năm 1706 (trong vườn thực vật Amsterdam), mở ra cánh cửa cho việc lan rộng sang châu Mỹ trong thế kỷ 18.
Vào năm 1714, sau khi hiệp ước hòa bình Utrecht giữa 2 nước Hà Lan và Pháp được ký kết, thị trưởng Amsterdam đã tặng một cây cà phê Arabica Typica cho vua Louis IV của Pháp, được trồng trong nhà kính của Jardin des Plantes.
Sự có mặt đặc biệt của Typica tại Trung & Nam Mỹ
Do đó, cả Pháp và Hà Lan đều sở hữu giống cà phê Arabica Typica. Trong thế kỷ 17, hai đế quốc này chia nhau vùng đất Guianas ở Nam Mỹ, với Hà Lan kiểm soát một phần (nay là Suriname) và phần còn lại thuộc về Pháp. Năm 1719, giống cà phê Arabica Typica đã lan từ Guiana-Hà Lan sang Guiana-Pháp và sau đó đến Brazil vào năm 1727 thông qua con đường từ Paris đến đảo Martinique do thuyền trưởng Gabriel de Clieu điều khiển.
Từ Brazil, Typica được truyền đến Peru và Paraguay. Cuối thế kỷ 18, việc trồng cà phê Arabica Typica lan rộng đến vùng Caribbean (Cuba, Puerto Rico, Santo Domingo), Mexico và Colombia, sau đó lan sang Trung Mỹ (El Salvador trồng sớm nhất vào năm 1740).
Đến những năm 1940, hầu hết các đồn điền cà phê ở Trung Mỹ đều trồng giống Typica. Dù giống này có năng suất thấp và dễ bị các bệnh cà phê tấn công, nó vẫn được trồng rộng rãi ở Peru, Cộng hòa Dominican, Cộng hòa Ecuador và Jamaica.
Các giống cà phê Arabica Typica phổ biến
Hiện nay, việc sản xuất cà phê ở khu vực Mỹ Latinh vẫn chủ yếu dựa vào các giống cây được phát triển từ typica và Bourbon. Brazil, ví dụ, chiếm 40% sản lượng cà phê trên toàn thế giới và có đến 97,55% giống cà phê bắt nguồn từ Typica và Bourbon.
Tuy nhiên, một điều đáng chú ý là hầu hết các loại cà phê bản địa như cà phê Blue Mountain, Kona, Java và Sumatra thường bị nhầm lẫn là các giống riêng biệt, trong khi thực tế chúng đều có nguồn gốc từ Typica. Điều này đã khiến cho danh tiếng về hương vị của chúng trở nên quan trọng hơn nguồn gốc ban đầu.
Giống Kent từ Ấn Độ
Đây là cây cà phê đầu tiên được trồng để chống lại bệnh gỉ sắt (mặc dù hiện nay nó dễ bị tấn công bởi các chủng mới của bệnh). Phần lớn mọi người tin rằng giống này có nguồn gốc từ các cây Typica được trồng ở miền Đông Ấn Độ, tuy nhiên thực tế cho thấy nó đã được trồng khắp nơi trên đất nước. Ngoài ra, có một biến thể của giống Kent được gọi là K7 cũng rất phổ biến ở Kenya.
Cây cà phê Kona (Hawai)
Cà phê Kona chính là một trong những loại cà phê đắt tiền và được đánh giá cao nhất trên thế giới. Không phải là một giống cà phê độc đáo, nhưng người trồng cà phê ở Hawai gọi nó là Kona Typica do hương vị khác biệt, không phải từ đặc điểm di truyền.
Điều này có thể bởi vì cà phê Kona được trồng dựa trên các điều kiện và phương pháp trồng trọt vô cùng độc đáo (và được quy định cao) của vùng Kona ở Hawai. Nông dân trồng cà phê Kona tại đây, là một trong những người đầu tiên coi việc trồng cà phê như một nghề thủ công vào thời điểm ít người làm như vậy.
Với danh tiếng chất lượng vượt trội so với cà phê Arabica Typica, cà phê Kona đã trở nên hiếm hoi, dẫn đến việc rất nhiều sản phẩm Kona Coffee trên thị trường chỉ chứa ít hơn 10% hạt cà phê Kona – Craft Coffee.
Giống Blue Moutain (Jamaica)
Tương tự như Kona, sản phẩm này là một thương hiệu cà phê khác của loại Typica, lần này được trồng ở vùng núi Blue Mountains của Jamaica. Viện Công nghiệp Cà phê Jamaica đã kiểm soát quá trình tăng trưởng và chế biến cà phê này, tất cả cafe này đều được bán dưới tên “Blue Mountain” đã được hội đồng chứng nhận.
Giống Maragogype (Brazil)
Maragogype hoặc Maragogipe, được phát âm là [mara-go-heap-ay], là một biến thể tự nhiên của cây cà phê Arabica Typica được phát hiện tại Brazil vào khoảng năm 1870. Mặc dù có năng suất thấp, nhưng cây Maragogype có kích thước lớn đáng chú ý, bao gồm lá, quả và hạt. Do kích thước lớn của hạt cà phê này, việc rang cần sự cẩn thận để khai thác hương vị tối đa. Mặc dù không phổ biến do năng suất thấp, sự hiếm có và chất lượng tương đối của Maragogype đã thu hút sự quan tâm từ nhiều người.
